Noord-Brabant

Het Bestuursakkoord werd vandaag besproken in de statenvergadering. Maarten Everling sprak daar, namens de SP-fractie de volgende tekst uit:

Ik wil starten met mijn complimenten aan de VVD. Het CDA wederom een loer draaien, dit keer door hen cultuur, sport en samenleving mede af te laten breken. Maar vooral: het Forum voor Democratie ontmaskeren, electoraal toch hun grootste concurrent, als een partij die direct haar standpunten rondom dossiers als energie en migratie laat vallen zodra ze ook maar een beetje macht ruiken. Sterker nog, door Forum onder andere verantwoordelijk te maken voor de bouw van windmolens en zonneparken en blij te maken met een dooie mus – maar daarover later meer – hebben ze hen volkomen onschadelijk gemaakt. Een tandeloos poesje, hevig spinnend op de schoot van de VVD. Nogmaals, complimenten!

Voorzitter, ik zou op alle details in het akkoord in kunnen gaan. Dat ga ik niet doen. Een paar zaken licht ik uit: cultuur, stikstof en… de dooie mus.

‘Gaten schieten in de culturele infrastructuur, is gaten schieten in de economie van het land én onze samenleving.’ Getekend, 15 juni 2011, onder andere door nu kandidaat-Gedeputeerde Lemkes. Ja voorzitter, sinds het bekend is geworden dat cultuur geen eigen portefeuille meer is, is de kritiek niet mals. Toen na de presentatie van het akkoord bleek dat de VVD, het CDA, het Forum en LokaalBrabant van plan waren flink het mes te zetten in cultuur, was het hek helemaal van de dam. Een sector die net aan het herstellen is van de rücksichtslose bezuinigingen van VVD’er Halbe Zijlstra, krijgt wederom zware klappen. Op termijn wordt cultuur uit de provinciale boeken geschrapt. En daar komt nog een andere grove belediging bovenop: cultuur wegzetten onder vrije tijd. Alsof de hele sector en alle betrokken professionals niet meer dan een soort hobbyclub zijn. Hoe verzin je het? En ja, dat is een vraag aan de nieuwe coalitie, met name het CDA en doodgraver LokaalBrabant. De coalitie noemt dit ‘het nieuwe normaal’. Ik noem het kortzichtig.

Deze draconische bezuiniging komt echter niet als verrassing, in de vorige bestuursperiode hebben we al stevig moeten knokken tegen de VVD om cultuurmiddelen te behouden. Het CDA was daarin vaak een bondgenoot. Toen waren ze wél bereid in cultuur, maar ook sport en samenleving te investeren. Helaas moeten we nu constateren dat dat, verleden tijd is. Hoewel… laten we dat eens beetje beproeven. Ik meen me een Philharmonisch orkest te herinneren, waar het CDA veel passie voor leek te hebben. Laten we zien of zij die passie nog steeds met ons delen. Daarom dienen wij een motie in om zekerheid te bieden aan het orkest.

Dan stikstof, voorzitter. Niet geheel onverwacht met deze constellatie aan partijen, maar daarmee niet minder onwenselijk. Beleid dat de afgelopen jaren is ingezet om de leefbaarheid en gezondheid – onderwerpen die overigens ook weggemoffeld zijn in de krochten van het akkoord – in het Brabants buitengebied te verbeteren. Maar vooral ook om de natuur weer wat ruimte, wat ‘zuurstof’ zo je wil, te geven. Want die werd, wordt, verstikt onder een dikke laag stikstof. Maatregelen die wij als provincie genomen hebben lijken te worden teruggedraaid. De datum om te voldoen aan de nieuwe eisen wordt wederom verschoven, de stok achter de deur wordt weggehaald: de deadline voor het indienen van vergunningen voor stalaanpassingen verdwijnt. Het wordt erger: emissie-eisen gelden straks niet meer op stalniveau, maar op bedrijfsniveau. Naast de schone Tesla staat straks dus nog steeds een Trabantje te stinken. De natuur, maar ook omwonenden zijn u dankbaar. En dan misschien nog even heel kort over wat lijkt het verboden woord: staldering. Het woord ontbreekt in het akkoord, maar bij de presentatie was er wel een opvallend momentje. Kandidaat-gedeputeerde Lemkes gaf daarin aan dat het hele pakket uit 2017 opnieuw bekeken zal worden, waaronder ook de staldering! We kunnen er nu dus vanuit gaan dat deze partijen dit gaan schrappen?

En dan nog dit, ik had het kopje natuur net niet genoemd, maar kan het niet laten om daar toch een paar woorden over te zeggen. Want aan de ene kant zien we dat reeds ingezet beleid om natuur uit te breiden grotendeels blijft staan. Maar dat lijkt een doekje voor het bloeden, want ons meest kwetsbare en waardevolle natuur staat in deze coalitie blijkbaar wél ter discussie. Het onderzoeken van “aanpassingen” in Natura 2000. Een eufemisme voor schrappen. Voorzitter, dit soort onderzoeken doe je alleen als je ook de bereidheid hebt om te schrappen. Wat Henk Bleker een aantal jaren geleden is gestart, vindt hier in Brabant straks wellicht verdere voortgang. Triest. En waarom? Om activiteiten die veel stikstof uitstoten voorrang te kunnen verlenen, waaronder dus de landbouw. Wat ons betreft gaan we hiermee niet één, of twee, maar meerdere stappen mee terug in de tijd.

De beloofde dooie mus. Dat je iets opschrijft dat je iets wil doen, dat is mooi. Maar het moet wel kunnen, anders maak je mensen blij met een dooie mus. Voorzitter, ook dit akkoord bevat zo’n overduidelijke dooie mus. Het is zelfs op dit moment op basis van de grondwet onmogelijk. De SP is groot voorstander van referenda, zeker ook als ze correctief, bindend, van aard zijn. Het is daarom dan ook enorm jammer dat het Forum nu pocht met: we voeren een correctief referendum in, terwijl het simpelweg onmogelijk is. Je schept verwachtingen die je niet waar kúnt maken, waardoor je jezelf volslagen belachelijk maakt. Wat vervolgens weer afstraalt op de politiek als geheel. Onverantwoord.

Maar voorzitter, we helpen graag een handje mee om een correctief referendum mogelijk te maken. Want laat de SP-kamerfractie, met Ronald van Raak voorop, een voorstel tot een grondwetswijziging klaar hebben liggen om precies dít mogelijk te maken. Het correctief referendum. Ik verwacht dan ook niets minder dan een zeer actieve lobby van alle coalitiepartijen richting hun Kamerfracties om deze grondwetswijziging door de Kamer te krijgen. Om dat kracht bij te zetten dienen wij hiervoor een motie in: waarin Statenfracties zich kunnen uitspreken hieraan te committeren.

Tot slot voorzitter. De huidige coronacrisis kan niet onbesproken blijven. Het is een realiteit waarmee we nu, maar ook in de toekomst mee te dealen hebben. Als we iets van voorgaande crises hadden moeten leren, dan is dat je juist dán moet investeren in de maatschappij. Niet bezuinigen. Maar dat laatste is wel wat de coalitie van plan is. Beste mensen, bezint eer je begint en steun ons voorstel om anticyclisch te begroten.

Daarnaast moet me dit nog van het hart: ik kan me maar moeilijk indenken dat het prettig samenwerken is met een partij waarvan haar politiek leider gelooft in een één of ander bizar cultuurmarxistisch complot, waarbij nadrukkelijk genoemd wordt dat de VVD en het CDA uit zijn op de vernietiging van Nederland. Ik kan het niet uitgelegd krijgen. De coalitie partijen wel? Ik ben benieuwd.