Noord-Brabant

De eerste termijn van Statenlid Veerle Slegers tijdens het debat van de ´lopende zaken´ in het kader van de Verordening Ruimte (intensieve veehouderij).

'Brabant Brandt' dat is wat een buurvrouw van enkele grote varkensbedrijven een paar weken geleden verzuchtte toen ik er op bezoek was. Brabantse varkens- en pluimveeboeren worden door de markt en door de globalisering, door de grote voedselverwerkende bedrijven én door de eigen sectorbestuurders in de tredmolen gedwongen van steeds groter en duurder, alsof er geen alternatief zou zijn. Hun hoofd zit in een strop die steeds strakker wordt aangetrokken.

De Nederlandse agrarische sector is met haar koers op grootschaligheid op weg naar haar eigen ondergang. Niet alleen komen onze voedselproductie, onze voedselveiligheid en onze voedselzekerheid daardoor in gevaar. Ook de onrust onder én tussen boeren, burgers en buitenlui is inmiddels uit de hand aan het lopen.

Bezorgdheid over de gezondheidseffecten van de steeds grotere concentraties dieren in de onmiddellijke nabijheid van mensen, woede over de schaamteloos eenzijdige agrarische belangenbehartiging van sommige gemeentebesturen zorgen voor het uiteenvallen van lokale gemeenschappen:
Buren praten niet meer met elkaar en kijken elkaar met de nek aan, tot groot verdriet en nadeel van beide partijen. Ik was er van de week weer, op verschillende plekken heb ik met andere SP’ers aan de keukentafel gezeten: Bij omwonenden, bij varkensboeren. En zoals altijd kwamen er letterlijk tranen, van frustratie, van woede en simpelweg van verdriet om hoe het zover heeft kunnen komen dat vroegere buren en vrienden nu met de ruggen naar elkaar staan.

Het pleidooi van ondernemers, omwonenden en andere betrokken burgers om de rotzooi op te ruimen die is veroorzaakt door vele jaren van eenzijdig, kortzichtig bestuur, die roep vanuit de samenleving kan nu zelfs door Oostindisch dove bestuurders niet meer genegeerd worden: De intensieve veehouderij moet stoppen met uitbreiden! Sterker nog: De intensieve veehouderij moet stoppen, punt. Wegens niet meer levensvatbaar.

Al veel eerder heeft de SP gewaarschuwd tegen de keuze voor grootschaligheid die de Reconstructie, de hervorming van het Brabantse platteland heeft verpest. Al veel eerder heeft de SP gepleit voor een heroverweging van die Reconstructie. Al veel eerder heeft de SP gepleit ook voor een parlementair onderzoek naar hoe het zover heeft kunnen komen dat nu niet alleen de agrarische sector maar het hele Brabantse platteland kapot gaat.

De commissie van Doorn is nu bezig met nadenken over verduurzaming van de veehouderij in Brabant, een kwestie van beter laat dan nooit, zullen we maar zeggen. Wat de SP betreft is er maar één conclusie mogelijk en dat is de conclusie van sanering van de intensieve veehouderij in Brabant. Daarmee lopen we niet vooruit op de uitkomsten van de commissie van Doorn: Wie niet ziet dat sanering (en we moeten het erover gaan hebben op welke manier) en verduurzaming de enige uitweg zijn om onze oedselproductie weer gezond te maken en om ondernemers een kans te bieden op echte bestaanszekerheid , is ziende blind. De overheid, ook de provinciale, moet haar verantwoordelijkheid nemen voor deze collectieve belangen.

Ook dat parlementair onderzoek moet er van ons nog steeds komen, om te weten te komen welke fouten we als bestuurders nooit meer mogen maken. Eén van die fouten is het niet laten meedoen van álle Brabanders met de hervorming van het buitengebied. De SP is samen met de PvdD de enige geweest die vanaf het begin af aan wél heeft geluisterd naar burgers en buitenlui, en ook naar boeren die niet mee konden of wilden in de intensivering en de grootschaligheid, die kleinschalige multifunctionele gezinsbedrijven levensvatbaar wilden maken. SP en PvdD zijn ook de enigen geweest die de mensen van het Burgerinitiatief hebben gesteund totdat ze zichzelf stevig genoeg hadden georganiseerd om samen met meer dan 33.000 Brabanders het provinciebestuur op 19 maart vorig jaar te dwingen naar hen te luisteren. En nu liggen er in het kader van de benodigde overgangsregeling nog een
aantal zogenaamde lopende zaken: De rommel die moet worden opgeruimd voordat we de echte overgang naar een ecologisch én economisch levensvatbare veeteelt kunnen maken.

Het voorstel van GS om alle nu voorliggende lopende zaken van ondernemers ook als zodanig te accepteren en ze allemaal een ontheffing te verlenen, mits ze schriftelijke stukken kunnen overleggen ten bewijze van hun verplaatsingsinitiatief, betekent dat er, geheel tegen het PS-besluit van 19 maart vorig jaar in, nog steeds grote veebedrijven bij kunnen komen in Brabant op volstrekt ongewenste plekken.

Dat wil de SP niet op haar geweten hebben. Ten eerste omdat we daarmee tegen de luid uitgesproken wens van de samenleving zouden ingaan. Ten tweede omdat we daarmee een aantal lopende zaken als lopend zouden erkennen die helemaal hadden mogen worden ingediend omdat ze helemaal geen lopende zaak zijn, en dat zou een provinciale beloning zijn voor lokaal
slecht bestuurlijk gedrag. Ten derde omdat we daarmee vooruit lopen op de discussie over de noodzaak van alle vastgestelde landbouwontwikkelingsgebieden die helemaal niet nodig of zelfs ongewenst zijn gebleken. Daar hebben we als PS door de hakken in het zand-houding van Gedeputeerde Staten en CDA nog steeds geen besluit over kunnen nemen. Het zou raar, onbehoorlijk bestuur zijn als we nu zouden besluiten om grote veehouderijen mogelijk te maken op plekken waarvan we naderhand moeten zeggen dat die daar niet geschikt voor zijn.

Ten vierde heeft de Tweede Kamer vorige week staatssecretaris Bleker opgedragen om de boodschap over te brengen aan de provincies dat er voorlopig geen megastallen mogen worden gebouwd totdat er meer duidelijk is over de gezondheidseffecten en totdat het maatschappelijk debat erover is gevoerd. Ook hier geldt dat we onbehoorlijk bestuur zouden zijn als we dwars tegen de wens van de landelijke volksvertegenwoordiging in toch nu zouden besluiten tot ontheffing van die lopende zaken. De SP stelt dan ook voor om de voorliggende lopende zaken niet alleen procedureel te bekijken maar gezien het grote maatschappelijke belang ook inhoudelijke criteria vast te stellen voor ontheffing van de regels die we vorig jaar hebben vastgesteld. Tot die criteria moet in elk geval gezondheid behoren. Maar over de gezondheidseffecten is nog veel onduidelijk, onderzoeken lopen nog, en dat betekent dat we niet nu moeten besluiten om een aantal megastallen alvast toch mogelijk te maken. We zullen met een amendement met deze strekking komen, maar wachten eerst de inbreng van de andere fracties af.

En laten we in de nieuwe Statenperiode met ons allen serieus gaan werken, niet alleen aan een échte kwalitatieve hervorming van het Brabantse platteland, maar ook aan het koste wat kost gezond maken van een doodzieke, ten dode opgeschreven agrarische sector.