Noord-Brabant

De gezondheid van omwonenden van veehouderijen is in Brabant regelmatig onderwerp van gesprek. Terecht, want inwoners van onze provincie weten als geen ander wat de risico’s zijn: zeker in het oosten van Brabant heeft bijvoorbeeld de Q-koorts veel slachtoffers gemaakt. Inmiddels liggen er meerdere onderzoeken die een relatie laten zien tussen een hoge veedichtheid en een slechtere gezondheid van omwonenden.

Onlangs was de SP op bezoek bij een aantal bewoners van de Graspeel bij Zeeland. Ook zij maken zich ernstig zorgen om hun gezondheid, maar ook algemene leefbaarheid, van hun omgeving. Zij zien de veehouderijen in hun buurt alleen maar groeien. En met de groei, neemt ook de stank toe. Op dit moment wordt er hard gebouwd aan weer een nieuwe stal in het gebied, met ruimte voor maar liefst 11.000 varkens en 6.000 biggen. In een gebied dat reeds al overbelast is. Wanneer zij daarover bij diverse overheden en instanties aan de bel trekken, krijgen zij veelal nul op het rekest. Zij raken hierdoor steeds meer overtuigd dat belangen van veehouders en de economie voorgaan op gezondheid. De SP begrijpt dit volkomen en kan nu ook weinig anders dan concluderen dat economie inderdaad vaak voorgaat op gezondheid. Dit is wat de SP betreft onacceptabel.

Daarom heeft Maarten Everling van de SP Statenfractie Noord-Brabant hierover de volgende vragen aan het college van Gedeputeerde Staten gesteld:

1. Herkent GS de overtuiging van omwonenden van veehouderijen dat belangen van veehouders en economie voorgaan op gezondheid en waar komt deze overtuiging volgens GS vandaan?
2. Kan GS toezeggen dat ze de gezondheid van de bewoners van de Graspeel – en in zijn algemeenheid: inwoners van Brabant – te allen tijde boven economische belangen stelt?

1. Zo ja, hoe? En hoe verhoudt dit zich tot de situatie in de Graspeel?
2. Zo nee, kan GS dan aangeven in welke gevallen economische belangen voorgaan op gezondheid?

3. Acht het college de bouw van een megastal dat plaats biedt aan 11.000 varkens en 6.000 biggen in de al reeds overbelaste Graspeel wenselijk?
   1. Zo ja, kunt u dan uitleggen waarom u dat wenselijk vindt?
   2. Zo nee, waarom vindt deze ontwikkeling dan toch plaats en gaat u nog stappen ondernemen om dit te stoppen?

Tegelijkertijd is het ook belangrijk om te beschikken over voldoende en kwalitatief goede data, ook voor het publiek. Belangrijke gegevens, zoals locaties van diverse typen veehouderijen, zijn lang niet altijd even toegankelijk.

Zo verscheen er op Follow The Money (FTM) een data-analyse over het aantal mensen dat in de buurt van geitenhouderijen wonen. In Gelderland bleek dit te gaan om 375.000 mensen.[1] Pogingen om voor andere provincies eenzelfde analyse te maken, strandden echter. Het bleek ingewikkeld om (betrouwbare) gegevens te vinden om een analyse te kunnen maken: de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) wilde niet meewerken, gemeentelijke databases zijn veelal verouderd en ook andere databases bleken niet toegankelijk. Dit was ook het geval voor onze provincie.

Zoals bekend legde het onderzoek ‘Veehouderij en Gezondheid Omwonenden’ al een verband tussen longontstekingen en het wonen in de buurt van een geitenhouderij. In het VGO-gebied – waar een groot deel van Brabant onder valt – ligt het aantal longontstekingen al jaren 50 tot 60 procent boven het landelijk gemiddelde. Het is daarom van belang om te weten of er een geitenhouderij in de buurt (binnen 2 kilometer) staat.

Een betrouwbare analyse is voor derden echter momenteel niet te maken. Wat de SP betreft is dat een gemiste kans. Dit soort gegevens, die te maken hebben met gezondheidsrisico’s, zouden openbaar moeten zijn. In Gelderland kon er een analyse gemaakt worden dankzij de I-GO website en -applicatie[2]. Dat is een database waarin gegevens uit vergunningen en meldingen van veehouderijbedrijven wordt geregistreerd, die door iedereen te raadplegen is en opgericht vooruitlopend om de invoering van de Omgevingswet.

De fractie van de SP stelt daarom de volgende vragen aan het college van Gedeputeerde Staten:

4. Deelt GS de mening van de SP-fractie dat dit soort gegevens (in dit voorbeeld uit vergunningen en meldingen veehouderijen) publiekelijk toegankelijk zouden moeten zijn en kunt u uw antwoord ook toelichten?
5. Kan GS toelichten waarom er in Brabant een database als I-GO nog niet bestaat, of niet voor iedereen toegankelijk is?
6. Kan GS toezeggen dat er een vergelijkbare database voor Brabant ontwikkeld wordt en beschikbaar gesteld wordt aan het publiek?