Noord-Brabant

(Dit opinie-artikel is eerder gepublicieerd in het Brabants Dagblad) Hij draait weer eens op volle toeren, de boeren mistmachine. Gedeputeerde Van den Hout werd onlangs in een opinie door een bestuurder bij een boerenorganisatie beticht van het creëren van mist. Frappant, want juist boerenorganisaties hebben belang bij deze ‘mist’. Tot voor kort leidde dat steevast tot eindeloze discussies waardoor er uiteindelijk maar weinig veranderde. Problemen werden niet écht aangepakt, het gevolg: natuur, milieu, leefbaarheid en gezondheid staan in delen van Brabant flink onder druk. Ook nu wordt er geprobeerd een sluier van mist over de problematiek te trekken.

De cijfers

In het stuk ‘De mist over het stikstofvraagstuk’ van Henny Verhoeven wordt flink geschermd met cijfertjes. Jammer dat het één en ander flink verdraaid wordt. Het ligt vaak anders dan beweerd wordt.

De uitstoot van ammoniak is inderdaad teruggelopen. Vooral in de jaren 90 was er een flinke daling te zien door het injecteren van mest in de bodem. Deze daling is echter nagenoeg tot een halt gekomen. In de rundveehouderij is de uitstoot zelfs weer toegenomen. Zorgelijk, want we zitten nog steeds boven een kritische grens. De daling is stevig, maar niet stevig genoeg. Leuk of niet, maar meer maatregelen zijn noodzakelijk om ónder die kritische grens te komen. De laatste jaren is dat geprobeerd door gebruik van nieuwe technieken, maar ik zeg: pak liever de enorme veestapel aan.

Ook in het onderzoek van Van Herk wordt selectief geshopt. Ja, korstmossen nemen weer toe. Maar de conclusie van Verhoeven is anders dan de uitleg het onderzoek. De groei komt vooral door de afname van stikstof- en zwaveluitstoot van verkeer! En nog een subtiel, maar belangrijk verschil: Van Herk spreekt van een toename van ammoniakminnende korstmossen. Laat de veehouderij nu verreweg de belangrijkste bron van ammoniak zijn. Om aan te geven over welke orde we spreken: PBL raamt voor 2020 een emissie van 100,5 kiloton ammoniak uit de landbouw, tegenover 3,4 kiloton vanuit verkeer.

Stikstofemissie wordt gemeten in twee categorieën: stikstofoxiden en ammoniak. Beiden zijn slecht voor natuur, milieu en gezondheid. Uitstoot van beiden moet daarom omlaag. Het is echter wel zo dat ammoniak méér invloed op de natuur heeft dan stikstofoxiden. Gemiddeld is zo’n 40% van de depositie op natuurgebieden toe te schrijven aan ammoniak uit de landbouw. In oost Brabant is die bijdrage veel groter.

Met het bovenstaande in het achterhoofd: zeevaart stoot veel stikstofoxiden uit, het aandeel ammoniak in die uitstoot is 0. Natuurlijk moet ook die uitstoot omlaag. Het is geen ammoniak, wat de meeste invloed heeft op de natuur in Brabant. Waarom mevrouw Verhoeven dit toch meent te moeten noemen? Ik kan maar één reden bedenken: het creëren van mist, twijfel zaaien. Een poging die wat mij betreft keihard faalt.

Even later vliegt Verhoeven weer uit de bocht. Ze beweert dat er een rapport ‘onder de pet’ gehouden zou zijn geweest. Dat is een ordinaire leugen. Er is niks onder de pet gehouden. De informatie is aan Provinciale Staten toegestuurd wanneer het kon. Daarnaast was dit rapport niet eens relevant voor de discussie in juli. Het ging toen om maatregelen om de natuur te beschermen en kwam voort uit afspraken in het Convenant Stikstof met als doel het terugdringen van de ammoniakbelasting op natuurgebieden. Waar komt dat ammoniak vandaan? De veehouderij. Waar gaat het rapport over wat zo superrelevant zou zijn geweest? De industrie, wat vooral stikstofoxiden uitstoot en niet onder dit convenant valt. Géén onderwerp van debat in juli 2017.

De mistmachine

Ik snap het wel: boerenorganisaties die hun eigen belang proberen te beschermen. Het zou gek zijn als dat niet gebeurde. De manier waarop werkt alleen zo contraproductief. In het verleden heeft de boeren mistmachine geleid tot ongebreidelde groei van de veesector, maar het komt nu als een boemerang terug. Grenzen wat betreft de groei zijn al overschreden. Schade aan milieu, natuur en gezondheid zijn dusdanig groot dat er stevige maatregelen nodig zijn om dit te herstellen. En hoe langer er gewacht wordt, hoe steviger de maatregelen zullen moeten zijn. We ontkomen er niet aan.

Tot slot is het niet meer dan logisch is dat álle door-rood-rijders aangepakt moeten worden. Te hoge uitstoot van stikstof dus ook. Of dit nu stikstofoxiden zijn, of ammoniak. Of dat het nu afkomstig is uit de veehouderij of de industrie. Het staat buiten kijf dat een stevigere aanpak noodzakelijk is.

Het is echter wel tijd dat de boeren mistmachine uitgezet wordt. Het helpt de discussie niet. Het helpt milieu, natuur en gezondheid niet. En het helpt de boeren zeker niet.

Maarten Everling (Uden) is Statenlid voor de SP in Brabant.