Noord-Brabant

Lees hier het eerste termijn van SP Statenlid Veerle Slegers tijdens de statenvergadering van 22 maart over de transitie naar een zorgvuldige veehouderij.

Bijzonder om hier te staan, precies zes jaar nadat ik hier woordvoerder landbouw werd voor mijn partij, toen er een strijd ontbrandde in Brabant tussen boer en burger die Oost-Indisch doof leken voor elkaars zorgen en behoeften. En het is bijna precies drie jaar na het toch historische besluit van het provinciebestuur om met een ongekende begrenzing van bouwblokken tot 1,5 ha. (een limiet die overigens volstrekt gehandhaafd blijft, behoudens uitzonderingen met criteria in geval van grote knelpunten) een begin te maken met de zoektocht naar echte uitwegen uit die strijd om gezondheid en leefomgeving versus broodwinning waar vele deelnemers aan beide kanten aan onderdoor gingen en nog gaan.

We moeten nu besluiten nemen over een denklijn die door middel van concrete maatregelen later dit jaar de veehouderij echt verantwoorder en toekomstbestendiger moet maken. En daarmee het Brabantse buitengebied voor mens en dier leefbaarder en de natuur gezonder. Die denklijn richting kringlooplandbouw en grondgebondenheid kon zo uit de SP-partijprogramma’s komen, dus daar zijn we blij mee.
Overigens is kringlooplandbouw op Noord-Westeuropese schaal wellicht in veel gevallen het meest realistisch maar zijn er ook nu al groepen ondernemers die erin slagen op kleinere schaal die kringloop te sluiten. De SP pleit er dan ook voor om juist ook dit soort ondernemers tegemoet te komen in regelgeving. En aan de definitie van grondgebondenheid zitten fikse haken en ogen, kijk maar naar de korte looptijd van pachtperiodes en de grote afstand tussen pachtgronden die toch echt tegen het hele idee van grondgebondenheid in gaan. We vragen hiervoor aandacht bij de uitwerking van het voorstel.
Ook de ontwikkeling van de Brabantse Zorgvuldigheidsscore Veehouderij, kortweg maatlat, vinden we een goed idee. De Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur bracht gisteren een advies uit waarin veel van de visie is terug te vinden die in dit voorstel staat. Waarmee eigenlijk Brabant dus een soort van wiel heeft uitgevonden. Het rijdt nog niet, er moet nog lucht in de band maar het ontwerp is er en binnenkort kunnen we ermee gaan rijden, is de bedoeling.

Brabantberaad

Complimenten aan het complete Brabantberaad want de deelnemers daaraan zijn eigenlijk de uitvinders van dat wiel: bijzonder dat bijna alle betrokken maatschappelijke organisaties na alle jaren van strijd inmiddels wél bereid zijn gebleken om naar elkaar te luisteren en met elkaar rekening te houden, onder grote maatschappelijke en politieke druk. Het heeft iedereen pijn gedaan maar alle organisaties hebben er voor hun achterban essentiële dingen uit weten te halen. Ik ken geen provincie in Nederland waar de zoektocht naar een zorgvuldige duurzame veehouderij met zoveel gedeeld besef van urgentie en van verantwoordelijkheid verloopt. In bijv. Groningen, Limburg, Gelderland zijn nog steeds veel grotere en intensievere stallen mogelijk, daar heeft men duidelijk nog niet geleerd van de huidige crisis in voedselproductie en in voedselvertrouwen. Het voorstel dat we nu bespreken is de uitkomst van dat Brabantberaad met hier en daar volgens ons terechte aanscherpingen (zoals stabilisering van aantallen dieren door saldering en zoals het feit dat grondgebonden bedrijven niet mogen groeien.)
Laat de winst van vandaag zijn dat duidelijk wordt dat het in elk geval van de complete Brabantse Staten een gezamenlijk streven is om met name in de Peel en de Kempen minder dieren te krijgen en om daarmee de zorgen van burgers over hun gezondheid, over hun leefomgeving en over hun voedsel te verminderen. Laat de winst van vandaag tegelijk ook zijn dat de Staten ernaar streven om de Brabantse boer de kans te geven op een duurzaam, verantwoord, gedragen, toekomstbestendig bedrijf en dus op bestaanszekerheid.
Maar er zijn natuurlijk aandachtspunten.

Maatregelen bij ongewone toename van vergunningaanvragen

Toen we in maart 2010 de bouwblokken rigoureus beperkten, konden we niet voorkomen dat op grond van eerder verkregen, juridisch harde rechten er toch nog veel uitbreidingen en vooral ook concentraties van uitbreidingen van veebedrijven gerealiseerd werden die behalve de ondernemer niemand zag zitten. Ook nu is er de kans dat er nog snel vergunningen worden aangevraagd voor uitbreidingen die niemand nog verantwoord vindt maar die we moeten toestaan omdat de maatlat nog niet is ontwikkeld en in werking is getreden. De SP heeft steeds haar zorg daarover uitgesproken omdat we graag niet alleen de boer willen vertrouwen maar ook de burgers het vertrouwen willen teruggeven dat verdere uitbreiding van ongewenste veeteelt echt niet meer wordt toegestaan. Daarom willen we dat het college met onmiddellijke ingang gaat monitoren hoe de aanvraag van vergunningen zich aan het ontwikkelen is, niet alleen vanaf vandaag maar al sinds het moment dat wij en andere fracties vragen naar tussenmaatregelen. En we willen dat het college die monitoring meteen rapporteert aan de commissie TSP zodat er indien nodig onmiddellijk maatregelen kunnen worden genomen.

Concentratie van vee aanpakken

Daarnaast is er het grote probleem van de concentratie van de veebedrijven in de Peel en de Kempen. Er zijn zeker op korte termijn te weinig provinciale instrumenten om die concentratie te doen afnemen, om juist in die gebieden naar veel minder dieren te gaan. En daarom wil de SP dat het college naar de staatssecretaris van Landbouw gaat en daar aandringt op het creëren van instrumenten die de afbouw van dieraantallen en dierconcentraties daar wél mogelijk maken. Sterker nog: Als de staatssecretaris daar niet toe bereid is, moeten wij nu hier afspreken dat we dan zelf die instrumenten gaan bedenken. Want de situatie in de concentratiegebieden is echt volstrekt onhoudbaar geworden en het wordt tijd dat ook het Rijk en zelfs Brussel dat gaan inzien.
Maatlat

De maatlat.

Die gaat de boer, de primaire producent, behoorlijk de maat nemen, letterlijk, en op kosten jagen. Kosten die hij of zij alleen maar kan opbrengen als de opbrengstprijs hoger wordt. En ja, natuurlijk moet de consument zijn verantwoordelijkheid nemen en niet meer voor dat kiloknallerplofvarken gaan. Maar zeker in deze crisistijd maken de supermarkten de verleiding voor velen begrijpelijkerwijs wel erg groot met die onverantwoord lage prijzen. En daarnaast: Als AH een pluimveehouder €0,60 betaalt per ons verantwoord geproduceerde kipfilet maar die vervolgens voor €4 in de schappen legt: Wie kan dat nog kopen tegenwoordig? Zo’n retailer slaat een dubbelslag door met lage prijzen veel klanten te lokken en zichzelf maatschappelijk verantwoord ondernemer te kunnen tonen. Maar intussen wordt alleen die retailer rijk over de rug van zowel de producent als de consument. Eerlijker delen in de keten, zegt de SP. Dat gaat natuurlijk nooit lukken door zelfregulering zoals die malle van Doorn stelt. Herinner u even de 2% korting die AH haar producenten in september door de strot duwde in dezelfde week waarin van Doorn die zelfregulering bepleitte en deze Staten dreigend voorhield zich vooral nergens mee te bemoeien. Bedenk ook dat ons eigen Brabants familieconcern Jumbo zijn producenten vorige week maar liefst 3% kortte en die boodschap liet overbrengen door een Amerikaanse broker. Op deze manier kunnen wij met ons allen op onze kop gaan staan met onze beperkte middelen van maatlatten en Ruimtelijke Verordeningen maar gaat het niet lukken om de veehouderij echt duurzaam te maken met minder dieren.

Bindende Rijksafspraken met de supermarkten

Daarom stelt de SP voor dat het college aan haar boodschappenlijstje richting Den Haag toevoegt dat er op landelijk niveau maatregelen worden getroffen of tenminste bindende afspraken worden gemaakt met de retail en met de verwerkende industrie waarmee zij hun producenten financieel in staat stellen duurzaam te produceren zonder de rekening daarvoor volledig bij de consument neer te leggen. Maatschappelijk verantwoord ondernemen kan immers alleen maar als je je als bedrijf echt committeert en daar ook veren voor laat. Winstdeling in plaats van alleen maar winstmaximalisatie.

Retail op het matje

Daarnaast willen we graag Brabantse retailers en verwerkers als Jumbo, Sligro, Vion en ook hun niet-Brabantse collega’s uitnodigen voor een stevig gesprek zodat wij als Brabantse volksvertegenwoordigers onze zorgen kunnen overbrengen over economische en maatschappelijke verantwoordelijkheden. We horen graag van de andere fracties hoe zij tegenover dit voorstel staan.

Adviseurs op het matje

Banken, adviseurs en aanverwante erfbetreders: Bulk in Brabant is ten dode opgeschreven. Stop verdorie onderhand eens met het overdragen van het idee dat bulk en intensivering de enige weg naar de hemel is! Jullie leiden jullie klanten, onze boeren, juist regelrecht als lemmingen naar de hel, alleen omdat je er zelf korte termijnwinst op boekt. Dat is niet alleen economisch en maatschappelijk inmiddels hoogst kwalijk maar ook moreel! Het zou geen overbodige luxe zijn als wij als PS ook deze sectoren eens zouden uitnodigen voor een stevig gesprek met de Brabantse volksvertegenwoordiging! Graag de mening van de fracties.

Bouwstop geiten en schapen handhaven

Eens met het handhaven van de voorlopige bouwstop voor geiten- en schapenhouderijen. In de commissie hebben we al aangegeven dat we de zorg van de sector begrijpen maar zolang er ook aantoonbaar nog steeds ondernemers zijn die hun dieren niet inenten of dat te laat deden, en zolang er zelfs op allang geruimde bedrijven nog de Q-koortsbacterie aanwezig is, moeten we die bouwstop handhaven. Zodra er een hanteerbare maatlat is die ook voor deze sector kan gelden, mag die eraf.

Mestverwerking

We gaan in juni een integrale discussie voeren over welke kant we in Brabant op willen en dus willen we ons nu niet vastleggen op aantallen of bandbreedtes voor aantallen locaties.

Boeren met de buren

Ontwikkeling van een bedrijf in samenspraak met omgeving: dat is erg belangrijk voor SP. Dat kan, gebeurt soms al door een voorzienende boer, maar had al jaren geleden op grote schaal moeten gebeuren natuurlijk. De ZLTO had haar achterban natuurlijk daarin actief moeten ondersteunen.
Daarnaast blijft de SP pleiten voor een bredere visie op onderwijscurriculum van de agrarische opleidingen die de noodzaak tot innovatieve duurzame bedrijfs- en ketenmodellen in dat curriculum opneemt en concreet maakt in plaats van alleen maar de intensieve veeteelt en landbouw te promoten.
Naar aanleiding van de brief van de Dierenbescherming de vraag aan het college of het mogelijk is om in de maatlat straks stalsystemen en brandveiligheid op te nemen.
En in het algemeen zegt de SP: Het moet en het kan, dat wiel uitvinden. En wel nu. Voor burger en boer, voor dier, natuur en consument. Op naar een gezonde, eerlijke veilige verantwoorde vriendelijke veehouderij. Op naar een gezond Brabant.