Noord-Brabant

Ongeveer een jaar geleden heeft de provincie Noord-Brabant ingestemd met de PAS, de Programmatische Aanpak Stikstof. Het programma is op 1 juli 2015 in werking getreden.
De PAS is een ingewikkeld compromis tussen de belangen van de natuur enerzijds (vooral van de Natura 2000 – gebieden) en van de mogelijkheden tot verdere economische groei anderzijds. Het verband tussen beide is dat de eerste geschaad wordt door stikstofemissies van de tweede. De door de landbouw, de auto’s, de industriële processen uitgestoten ammoniak en oxides werken verwoestend op kwetsbare natuur zoals de Peel, de Kampina, etc. Met de PAS dalen die emissies een klein beetje sneller dan zonder de PAS. Een klein beetje maar, want de verbeteringsmaatregelen zijn maar beperkt en het grootste deel van de te behalen winst had de provincie al eerder via een aparte Verordening binnengehaald.

Dat liet SP-Tweede Kamerlid Henk van Gerven vrijdag weten naar aanleiding van de forse toename van het aantal megastallen tussen 2005
en 2013. Uit onderzoek van bureau Alterra in opdracht van milieuorganisatie Milieudefensie is het aantal megastallen landelijk tussen 2005 en 2013 gestegen van 301 naar 803 stallen.Tijdens de opschorting kunnen dan nieuwe sluitende regels worden opgesteld om deze enorme veestallen definitief tegen te gaan. De SP is al bezig met een initiatief voor een gezonde veehouderij, maar een noodwet kan nu eerst een harde grens aangeven, vindt Van Gerven.

Na overleg met Brabantse melkveehouders rijzen vragen over de Brabantse Zorgvuldigheidsscore Veehouderij (BZV). Melkveehouderij is in zijn aard extensief. De roep van de samenleving is om allerlei redenen om zuinig te zijn op extensieve veehouderij en niet op te schalen naar intensivering. Dat is ook officieel Brabants beleid. Bij het doorlopen van de BZV voor een standaard melkveebedrijf met eigen grond voor mestafzet en teelt van eigen voer valt op dat de BZV gericht is op de intensieve sectoren. Het lijkt erop dat het op intensieve wijze houden van melkvee de enige manier is om als melkveehouderij punten te scoren. Dat is beslist niet waar de gemiddelde melkveehouder naar toe wil maar het provinciebestuur van Brabant en de Brabantse bevolking ook niet. Enkele punten uit de BZV ter illustratie:

Een ondernemer in Odiliapeel (Peku B.V.) heeft recent een omgevingsvergunning gekregen voor verwerking van 200.000 ton drijfmest per jaar op een locatie langs de N264. Deze vergunning blijkt ruimte te bieden aan covergistingsactiviteiten. Provinciale Staten hebben recentelijk vaak en uitvoerig gesproken met Gedeputeerde Staten, maatschappelijke partners en deskundigen over alle aspecten, mogelijkheden en beperkingen van mestbe-, ver- en opwerking. Onlangs gaf tijdens de zogenaamde Raphaeldialoog (het Brabantberaad over veeteelt) professor Martin Scholten als grootste mestexpert toe dat het nog minimaal tien jaar duurt voordat vergisting technologisch, financieel-economisch en infrastructureel rendabel zou kunnen zijn. Een meerderheid van Provinciale Staten heeft in de Statencommissie Transitie Stad en Platteland aangegeven om die reden voorlopig niets te zien in vergisting van mest en Gedeputeerde Staten gevraagd dit mee te nemen in haar afwegingen. Daarnaast is een andere ondernemer (Albers B.V. uit Landhorst) in gesprek met de regionale omgevingsdienst over verwerking van varkensmest op het terrein van het voormalige Ferm-o-Feed op de locatie naast die van Peku B.V.. Er wordt gekeken welke mogelijkheden de reeds aan deze locatie vergunde rechten bieden. Als beide plannen doorgaan, komen ze naast de reeds bestaande mestvergistingsinstallatie van Smits. Enkele kilometers verderop tussen Landhorst en Venhorst wil het ondernemerscollectief MACE de grootste mestfabriek van Europa worden. SP-Statenlid Veerle Slegers heeft hierover de volgende vragen aan het College van Gedeputeerde Staten:

OP 16 januari 2015 bezochten Bernard Gerard en Veerle Sleegers van de SP-fractie een opstelling om mest te verwerken. Het gaat om een installatie van AquaPurga Nederland BV uit Den Bosch, die op het terrein staat van Loonbedrijf Gebroeders van den Brand BV in Lithoijen/Teeffelen.

Boeren in Utrecht en Gelderland tonen aan dat een gedoseerde bemesting niet allen goed is voor het milieu,maar ook kan leiden tot een beter bedrijfsresultaat. Gezamenlijk brachten zij het afgelopen jaar 1,1 miljoen kilominder stikstof en fosfaat in de grond. Toch steeg de opbrengt van grasland met 300 kilo per hectare en van maïsland met 600 kilo per hectare.

Op grond van berichten uit het boerenveld over agrarische bedrijven in ontwikkeling, de Brabantse Zorgvuldigheidsscore Veehouderij en de transitie naar die zorgvuldige veehouderij heeft de SP-fractie vragen gesteld aan het college van Gedeputeerde Staten over luchtwassers.

Afgelopen week was de Amerikaanse superboer Joe Salatin in Nederland voor een speech tour. De werkwijze van Salatin op zijn gemengd bedrijf met een omzet van ruim $2 miljoen per jaar komt neer op het maximaal benutten van natuurlijke mechanismen en van ecosystemen om de grond weer te voeden met organische stoffen. Hij doet dat onder meer door gestuurde begrazing. Salatin toont aan dat er een agro-ecologisch systeem op behoorlijke schaal mogelijk is waarbij landbouw en veeteelt mogelijk zijn zonder de bodem aan te tasten maar die juist te verrijken voor toekomstig hergebruik, met méér biodiversiteit, meer bodemvruchtbaarheid, meer vruchtbare grond. Daarnaast pleit Salatin voor stadslandbouw: zelfs stedelingen met stadstuinen en balkonnetjes kunnen kippen houden en algen kweken en groente telen.

Het uitbreken van Q-koorts blijkt vaak samen te hangen met het uitrijden van besmette mest. Tot nu toe werd aangenomen dat de besmetting rechtstreeks van geitenboerderijen kwam, en dat dus vooral omwonenden van het geitenbedrijf ziek werden. Dat is het resultaat van een ruimtelijke analyse van de Q-koorts-uitbraak van 2006-2010. Het onderzoek werd uitgevoerd door Alterra, in samenwerking met de GGD Zuid-Limburg en de Universiteit van Maastricht. Het onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift PLOS One. Het wonen vlak bij geitenboerderijen bleek maar voor iets meer dan de helft een verklaring te zijn voor de Q-koorts besmettingen.