Noord-Brabant

We zien steeds vaker en nadrukkelijker de gevolgen van klimaatverandering. Dat we over moeten stappen op duurzame energie staat buiten kijf, en we hebben haast. Wij lopen niet achter de klimaatontkenners aan, die helaas met veel bombarie de publieke opinie beïnvloeden en daarmee het draagvlak voor duurzame energie onderuit proberen te halen. We kunnen dit onszelf – en vooral de generaties na ons – niet veroorloven. Dit betekent dat er ook in Brabant ruimte moet zijn voor energieopwekking uit zon, wind en aardwarmte. Duurzame initiatieven, waaronder ook energiebesparing, van burgers, buurten of collectieven moeten worden gestimuleerd, evenals de industriële ontwikkeling van zonnetechniek in Brainport. De komende periode staat ons dan ook een enorme opgave te wachten.

Een goede energievoorziening is onmisbaar voor een moderne maatschappij; we kunnen niet zonder. De verduurzaming van de energievoorziening in Brabant wil echter nog niet vlotten: we stijgen niet boven de middenmoot uit en in onze (slimme) Brainportregio scoren we zelfs slecht. Tegelijkertijd moeten we ook realistisch zijn: het Brabants grondgebied wordt intensief gebruikt, voor wonen, recreatie en bedrijvigheid. We zullen windmolens en zonneparken in moeten passen; dat kan en dat moet ook. Maar om Brabant met de huidige technieken op eigen grondgebied geheel zelfvoorzienend te maken in de energievoorziening is er te weinig ruimte. Echter, wat we kunnen doen, moeten we doen. Dat vraagt komende jaren om stevige keuzes en daadkrachtig bestuur. Daarnaast is er nog veel winst te behalen met energiebesparing. De SP vindt dat de provincie daar veel meer aandacht voor moet hebben.

De SP vindt onze energievoorziening en verduurzaming daarvan een publieke zaak en veel te belangrijk om aan de grillen van de markt over te laten. Helaas zien wij nu dat energiecowboys – bedrijven gedreven door winstbejag – het liefste zo snel mogelijk zo groot mogelijke parken uit de grond stampen. Omwonenden en de natuur dragen de lasten, terwijl de lusten in de zakken van deze kapitalisten verdwijnen. Dat is niet goed voor het draagvlak. Dat vinden wij oneerlijk en onacceptabel. Bij de aanleg van zonneweides en windparken zal zoveel mogelijk rekening gehouden moeten worden met alle belangen. Maar uiteindelijk moeten we het afgesproken doel van omvorming naar duurzame energie wél halen. Klimaatrechtvaardigheid is belangrijk voor de SP. Energie moet goed betaalbaar blijven voor iedereen en dus moeten ook de baten en lasten eerlijk verdeeld worden.

Daarom willen wij de energievoorziening democratiseren. Energiecoöperaties zijn op dit moment de nieuwe collectieve voorzieningen. Ze zijn echter nog te klein om echt het verschil te maken. In 2015 is er een voorstel van de SP aangenomen om de Brabantse energiecoöperaties te steunen om meer duurzame opwekking aan te jagen. Dit was een eerste stap, maar is uiteindelijk nog niet voldoende. We zullen het aanbod aan duurzame energie flink moeten opschalen.

De opwekking van energie moet daarom weer in de handen van de overheid komen. Wij pleiten ervoor om dit in de komende periode op lokale, regionale en provinciale schaal te organiseren. Hiermee borgen we dat de lusten maximaal aan de gemeenschap toekomen: duurzame energie kunnen we voor iedereen betaalbaar maken en omwonenden kunnen we compenseren. Dat is niet meer dan rechtvaardig en wij zijn ervan overtuigd dat dit het draagvlak voor de omschakeling naar duurzame energie flink zal vergroten.

De provincie heeft in het voorjaar van 2015 zijn handtekening gezet onder het Brabants Energie Akkoord (BEA). Daar staat in dat er tot 2020 6 procent bezuinigd moet worden, en dat in 2023 16 procent van de energie duurzaam moet worden opgewekt. Internationale ambities reiken verder en zijn wat de SP betreft leidend. Als ‘Slimste regio van Europa’ kunnen we het niet maken om op dit terrein niet leidend te zijn!

De provinciale ambitie is dat alle 800.000 huizen in 2050 energieneutraal zijn, dus met “Nul op de Meter” (NOM). Vooralsnog lukt het met die ambitie slecht. Versoepelen van normen, zoals nu lijkt te gebeuren, is geen optie wat de SP betreft. Meer druk op de woningcorporaties en woningeigenaren is nodig om de doelstelling te halen. Minstens zo moeilijk is de vraag wat er in de plaats van het gas moet komen. Collectieve grote inrichtingen, zoals installaties voor warmte- en koudeopslag, geothermische inrichtingen en bedrijven die restwarmte leveren, kunnen slechts warmte aanbieden aan een warmtenet. Hier ligt een natuurlijke taak voor de provincie wat betreft regie en juridische ruimte. De onvrede over stadsverwarming bij bewoners komt vooral omdat ze financieel genept zijn en hun woning minder geïsoleerd is dan een vergelijkbare woning zonder stadsverwarming. Draagvlak is belangrijk en dus zal de provincie met alle betrokken partijen het gesprek aangaan om te komen tot een eerlijke warmtelevering.

Op dit moment is vergisten en verbranden van biomassa veruit de grootste bron van hernieuwbare energie in Brabant. De SP is alert op het toepassen van biomassa. De duurzaamheid van gebruikte biomassa moet onomstreden zijn. Met name bij grootverbruikers als de Amercentrale is toezicht daarop belangrijk. Wij blijven echter van mening dat deze kolencentrale op zo’n kort mogelijke termijn gesloten moet worden. Daarbij kan het ter plaatse (mono)vergisten van mest en het verbranden van hout, afhankelijk van de omstandigheden, duurzaam zijn.

Transport van mensen en goederen is een grote bron van vervuiling. Openbaar vervoer is per reiziger per definitie schoner en duurzamer dan door fossiele brandstof aangedreven auto’s en vliegtuigen. De opkomst van elektrische auto’s en auto’s op waterstof is een redelijk alternatief. De infrastructuur zal daarop aangepast moeten worden. Voldoende laadpalen en een goed netwerk van waterstoftankstations zijn hard nodig om verdere groei van dat duurzamere wagenpark te bevorderen.

Duurzaam opwekken van energie zorgt voor grotere schommelingen van aanbod op het net. Voor leveringszekerheid is een stabiel netwerk van essentieel belang. Vraag en aanbod zullen dus meer in balans moeten worden gebracht; hiervoor dient geëxperimenteerd te worden. De provincie is aandeelhouder in het leidingnet van Enexis. Dat biedt kansen voor meer experimenten rond opslag en afstemmen van vraag en aanbod.

De energietransitie gaat niet vanzelf en is te belangrijk om aan de markt over te laten.

ONZE VOORSTELLEN:

ENERGIEBESPARING

• In 2023 moet 7 miljard kWh(2*) aan energie bespaard zijn, een besparing van zo’n 8 procent.
• Er komt in Brabant ruimte voor experimenten voor energiebesparing zoals vraag-tijdstip-beïnvloeding.
• De provincie houdt haar Nul-op-de-Meter-ambitie overeind. Het proces Stroomversnelling Brabant moet weer aan de praat gebracht worden.
• Bedrijven gebruiken ongeveer 80 procent van de elektriciteit in Brabant. Daarom vragen we aandacht voor energiebesparing bij bedrijven, onder andere door gebruik te maken van onze bevoegdheden in het kader van de Wet milieubeheer.

ENERGIEOPWEKKING

• In 2023 is 15 miljard kWh van de energie duurzaam opgewekt. Dat vraagt 4,7 miljard kWh aan nieuwe bronnen.(3*)
• De provincie onderschrijft de internationale basisprincipes van coöperaties en ziet de energiecoöperaties daarom als een belangrijke bondgenoot in de energietransitie en ondersteunt ze om goed te presteren.
• Er wordt ingezet op benutten van restwarmte van industrie en landbouw.
• De provincie steunt bewoners op weg naar eerlijke en duurzame stadsverwarming.
• De provincie ziet streng toe op de echte duurzaamheid van Biomassa.

ENERGIEOPSLAG EN -TRANSPORT

• De provincie moet Enexis ruimte bieden voor creatieve oplossingen bij het netbeheer.
• Er komt een Masterplan energieopslag om duurzaam opgewekte energie op te kunnen slaan.
• De provincie werkt mee aan de verdere elektrificatie van het autoverkeer, onder meer door het plaatsen van laadpalen en de bijbehorende infrastructuur.

KLIMAATRECHTVAARDIGHEID

• Ook de lusten van elk groot wind- of zonne-energieproject – in handen van de overheid, of niet – worden rechtvaardig met de omwonenden gedeeld. Hiertoe stelt de provincie een standaardmodel op, naar voorbeeld van de Green Deal bij het windproject A16.
• Onze energievoorziening moet weer onder democratische controle komen en dient daarom door de overheid lokaal, regionaal en/of provinciaal georganiseerd worden.
• De provincie behoort alles in het werk te stellen om te bevorderen dat ook de kerncentrales in België worden gesloten en dat België als goede buur werk maakt van betere communicatie met betrekking tot de kerncentrales van Doel.

[2] 7 miljard kWh staat ongeveer gelijk aan 25 PJ (‘PJ’ betekent petajoule).

[3] ​Respectievelijk 55 PJ duurzame opwekking, waarvan 17 PJ nieuw.